W mroźny dzień 17 stycznia 1945 r. zrujnowaną lewobrzeżną część Warszawy zajęły oddziały Armii Czerwonej i Wojska Polskiego. W ślad za nimi do miasta zaczęli wracać warszawiacy. Z marszu zabrali się do usuwania gruzów i odbudowy domów. Wśród zgliszczy zaczęło odradzać się życie. Zaczął rozwijać się handel, gastronomia. Wracało życie kulturalne.

Z okazji wyjątkowego jubileuszu m.st. Warszawa wraz z instytucjami kultury przygotowała bogaty program wydarzeń rocznicowych. Jednym z najważniejszych elementów będzie premiera opery warszawskiej. Dzieło w reżyserii Barbary Wiśniewskiej z librettem Beniamina Bukowskiego, na podstawie książki Grzegorza Piątka z muzyką Cezarego Duchnowskiego po raz pierwszy pokazane będzie we wrześniu w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej. Nad projektem pracuje Sinfonia Varsovia we współpracy z Międzynarodowym Festiwalem Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, Teatrem Wielkim - Operą Narodową oraz Muzeum Warszawy.

Obchodom 80. rocznicy poświęcone będą także tegoroczne Urodziny Starówki (18-19.07.2025). W programie m.in.: koncert i potańcówka na Rynku Nowego Miasta, uliczne spacery z piosenką warszawską, gry miejskie. Ale to nie wszystko. Jak zapewnia Karolina Ziębińska, dyrektorka Muzeum Warszawy ta placówka posiada ogromną kolekcję eksponatów pokazujących zburzenie i odbudowę miasta.

Więcej o obchodach usłyszycie w podkaście:

80 lat temu 

W styczniu 1945 roku Warszawa była niemal zniszczona. Na lewym brzegu Wisły całkowicie zniszczonych zostało 9865 budynków czyli 57,8 % zabudowy. Zburzone były wszystkie mosty i dworce kolejowe, 95% obiektów kultury. Przemysł i budynki służby zdrowia zostały zniszczone w 90%, sieć tramwajowa w 85%, a obiekty oświatowe w 70%. Zniszczona została także miejska zieleń. Jej rekonstrukcja była jednym z priorytetowych projektów Pracowni Zieleń. W 1945 roku było 983,49 ha terenów zielonych, a w 1948 już 2145 ha. Tylko w 1947 roku obsadzono drzewami 90 ulic. Ilość gruzu na  terenie Warszawy szacowano na 22 mln m3, jeden z inżynierów obliczył, że można byłoby nim załadować 2 miliony wagonów.

Pomimo katastrofalnego stanu centrum miasta prof. Jan Zachwatowicz przekonywał, że stolicę trzeba odbudować. Krajowa Rada Narodowa przyjęła rezolucję o odbudowie Warszawy, zaś kilka dni później, 14 lutego, ukonstytuowało się Biuro Odbudowy Stolicy. Było to jedno z największych biur architektonicznych. Pracowało w nim blisko 1,5 tysiąca specjalistów: architektów, konserwatorów zabytków, planistów ale też warszawskich rzemieślników.

Kolejną ważną kwestią była odbudowa Starego i Nowego Miasta, Traktu Królewskiego i Łazienek. Już wiosną1945 r. prof. Zachwatowicz zarządził pierwsze prace zabezpieczające. Potem opracowano główne zasady rekonstrukcji. Stare Miasto miało  zachować średniowieczny układ ulic i placów, zaś fasady kamienic miały wyglądać tak jak w XVII i XVIII w. Przy pracach planistom posłużyły m.in. obrazy Canaletta. Pierwszy etap odbudowy staromiejskiego rynku zakończył się 22 lipca 1953 roku. Natomiast we wrześniu 1980 r. – warszawska Starówka została wpisana na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO, jako jedyny na tej liście obiekt rekonstruowany w uznaniu dla determinacji, z jaką Polacy podjęli trud odbudowy zniszczonego miasta.